Top 10 cây cà phê phổ biến tại Việt Nam: Đây là danh sách các loại cây cà phê được trồng nhiều nhất ở Việt Nam.
1. Tổng quan về cây cà phê
1.1. Thực vật thuộc họ Thiến thảo
Cây cà phê là một loại thực vật thuộc họ Thiến thảo (Rubiaceae). Họ này bao gồm khoảng 500 chi khác nhau với trên 6.000 loài cây nhiệt đới.
1.2. Các loại cà phê có ý nghĩa kinh tế
Chi cà phê bao gồm nhiều loài cây lâu năm khác nhau. Tuy nhiên, chỉ có hai loài cà phê có ý nghĩa kinh tế. Loài thứ nhất có tên thông thường trong tiếng Việt là cà phê chè (tên khoa học: Coffea arabica), đại diện cho khoảng 61% các sản phẩm cà phê trên thế giới. Loài thứ hai là cà phê vối (tên khoa học: Coffea canephora hay Coffea robusta), chiếm gần 39% các sản phẩm cà phê.
1.3. Đặc điểm của cây cà phê
– Cây cà phê chè có thể cao tới 6 m, cà phê vối tới 10 m.
– Thân cây cà phê vối, khi cưa đốn thường được dùng chạm trổ các đồ thủ công mỹ nghệ.
– Cây cà phê có cành thon dài, lá cuống ngắn, xanh đậm, hình oval.
– Rễ cây cà phê là loại rễ cọc, cắm sâu vào lòng đất từ 1 đến 2,5 m với rất nhiều rễ phụ tỏa ra xung quanh làm nhiệm vụ hút chất dinh dưỡng nuôi cây.
2. Các loại cây cà phê được trồng phổ biến tại Việt Nam
Cà phê chè (Coffea arabica)
– Chiếm 61% sản lượng cà phê trên thế giới
– Cây cao tới 6 m, thích nhiệt đới, ưa sống ở vùng núi cao
– Quả chứa hai hạt, hàm lượng caffein thấp hơn cà phê vối
Cà phê vối (Coffea canephora)
– Chiếm gần 39% sản lượng cà phê trên thế giới
– Cây có thể cao tới 10 m, ưa sống ở vùng nhiệt đới, độ cao thích hợp dưới 1000 m
– Hàm lượng caffein cao hơn cà phê arabica
Cà phê mít (Coffea liberica/Coffea excelsa)
– Cây cao 2-5m, chịu hạn tốt, ít cần nước
– Quả chín muộn, hạt nhân to, chứa hàm lượng caffein khoảng 2%
– Thường được trộn vào cà phê vối, cà phê chè khi rang xay để tạo hương vị
Cà phê Excelsa (Coffea excelsa)
– Cây cao đến trên 10 mét, dạng thân gỗ, lá to
– Chứa hàm lượng caffein khoảng 2%, vị chua
– Độ cao thích hợp dưới 800m, nhiệt độ trung bình 26o-30¬oC, lượng mưa trên 1000mm
Các thông tin trên được lấy từ nguồn tin cậy và có tính chất tham khảo về các loại cây cà phê phổ biến tại Việt Nam.
3. Cây cà phê Arabica – loại cây cà phê cao cấp nhất
Cây cà phê Arabica (tên khoa học: Coffea arabica) là loại cây cà phê cao cấp nhất và được ưa chuộng trên toàn thế giới. Cây cà phê Arabica thường được trồng ở độ cao từ 1000-1500m, ưa sống ở vùng núi cao. Loại cây này có tán lớn, màu xanh đậm, và lá hình oval. Cây cà phê Arabica trưởng thành có thể cao từ 4-6m, và nếu để mọc hoang dã có thể cao đến 15m.
Đặc điểm của cây cà phê Arabica:
– Cây cà phê Arabica ưa thích nhiệt độ từ 16-25°C và lượng mưa khoảng trên 1000mm.
– Quả cà phê Arabica có hình bầu dục, mỗi quả chứa hai hạt cà phê.
– Cây cà phê Arabica 3-4 tuổi có thể bắt đầu thu hoạch, và thường cho hạt trong khoảng từ 20 đến 30 năm.
– Cà phê Arabica chứa ít hàm lượng caffein hơn và có hương vị thơm ngon, do đó được đánh giá cao hơn so với cà phê Robusta (cà phê vối).
Cây cà phê Arabica đóng vai trò quan trọng trong ngành cà phê và được coi là loài có giá trị kinh tế cao nhất trong số các loài cây cà phê.
4. Cây cà phê Robusta – loại cây cà phê phổ biến tại Việt Nam
Đặc điểm của cây cà phê Robusta
Cây cà phê Robusta, hay còn gọi là cà phê Vối, là loại cây cà phê phổ biến tại Việt Nam. Nó có dạng cây gỗ hoặc cây bụi, chiều cao của cây trưởng thành có thể lên tới 10 m. Quả cà phê có hình tròn, hạt nhỏ hơn hạt cà phê arabica. Hàm lượng caffein trong hạt cà phê robusta khoảng 2-4%, cao hơn so với cà phê arabica.
Điều kiện thích hợp để trồng cây cà phê Robusta
– Độ cao thích hợp để trồng cây cà phê Robusta là dưới 1000 m.
– Nhiệt độ ưa thích của cây khoảng 24-29°C, lượng mưa khoảng trên 1000 mm.
– Cây cà phê Robusta cần nhiều ánh sáng mặt trời hơn so với cây cà phê arabica.
Giá trị kinh tế của cây cà phê Robusta
– Cà phê Robusta chứa hàm lượng caffein cao hơn và có hương vị không tinh khiết bằng cà phê chè (cà phê Arabica), do vậy mà được đánh giá thấp hơn.
– Giá một bao cà phê Robusta thường chỉ bằng một nửa so với cà phê arabica.
– Năm 2004 Việt Nam xuất khẩu trên 14 triệu bao cà phê loại này, chiếm gần một nửa lượng cà phê vối xuất khẩu của toàn thế giới (trên 30 triệu bao).
5. Sự phổ biến của loại cây cà phê Catimor tại Việt Nam
1. Lịch sử phát triển
Loại cây cà phê Catimor đã trở nên phổ biến tại Việt Nam trong những năm gần đây. Đây là một giống mới được đưa vào trồng thử nghiệm và đã cho thấy khả năng thích ứng tốt với điều kiện khí hậu và đất đai tại các vùng trồng cà phê ở Việt Nam. Đặc biệt, Catimor có khả năng chống chịu với một số bệnh hại phổ biến ở cây cà phê, làm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.
2. Ưu điểm của loại cây cà phê Catimor
– Catimor có khả năng chịu hạn tốt, phát triển tốt ở độ cao từ 500-1000m so với mực nước biển, phù hợp với điều kiện khí hậu ở các vùng trồng cà phê ở Việt Nam.
– Loại cây này có khả năng chống chịu với một số bệnh hại phổ biến như nấm và sâu bệnh, giúp giảm thiểu chi phí chăm sóc và phòng trừ bệnh tật.
– Catimor cũng cho năng suất và chất lượng sản phẩm tốt, đáp ứng được nhu cầu thị trường cà phê.
3. Tương lai của loại cây cà phê Catimor tại Việt Nam
Với những ưu điểm vượt trội và sự phổ biến ngày càng tăng, loại cây cà phê Catimor có tiềm năng phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Điều này cũng đồng nghĩa với việc nâng cao năng suất và chất lượng cà phê, góp phần tăng cường vị thế của Việt Nam trên thị trường cà phê thế giới.
6. Cây cà phê Excelsa – loại cây cà phê đặc trưng của Tây Nguyên
Cây cà phê Excelsa, còn được gọi là cà phê Mít, là một trong ba loại chính của họ cà phê. Cây cao đến trên 10 mét, dạng thân gỗ, lá to, và trái chín muộn. Chứa hàm lượng caffein khoảng 2% hạt, có vị chua. Độ cao thích hợp dưới 800m, nhiệt độ trung bình 26o- 30¬oC, lượng mưa trên 1000mm, cần nhiều ánh sáng mặt trời.
Đặc điểm của cây cà phê Excelsa:
- Cây cao đến trên 10 mét, dạng thân gỗ
- Lá to, trái chín muộn
- Chứa hàm lượng caffein khoảng 2% hạt
- Độ cao thích hợp dưới 800m
- Nhiệt độ trung bình 26o- 30¬oC
- Lượng mưa trên 1000mm
- Cần nhiều ánh sáng mặt trời
Cây cà phê Excelsa dễ trồng, ít sâu bệnh, ít tốn công chăm sóc. Giống cà phê mít chủ yếu có nguồn gốc từ vùng Tây Phi. Khi số lượng diện tích và số đồn điền đã tăng lên đáng kể thì vào đầu những năm 50 có thêm giống thứ ba là cà phê Chè được đưa vào trồng nhưng ít được ưa chuộng vì khá phức tạp.
7. Cây cà phê Typica – loại cây cà phê truyền thống tại Việt Nam
Đặc điểm của cây cà phê Typica
Cây cà phê Typica, hay còn gọi là cây cà phê truyền thống, là một loại cây cà phê có nguồn gốc từ Ethiopia. Tuy nhiên, loại cây này cũng được trồng phổ biến tại Việt Nam. Cây cà phê Typica thường có tán lớn, lá hình oval, và cho quả hình bầu dục.
Ưu điểm và nhược điểm của cây cà phê Typica
Ưu điểm của cây cà phê Typica là hạt cà phê cho ra có vị ngọt, hương thơm đặc trưng và ít chứa caffein. Tuy nhiên, nhược điểm của loại cây này là năng suất không cao, và cây cũng khá nhạy cảm với sâu bệnh.
Cây cà phê Typica tại Việt Nam
Tại Việt Nam, cây cà phê Typica thường được trồng ở các vùng đất cao, nơi có độ cao từ 1000-1500m. Mặc dù năng suất không cao nhưng cây cà phê Typica vẫn được trồng để tạo ra những loại cà phê chất lượng cao và mang đậm hương vị truyền thống.
8. Cây cà phê SL28 và SL34 – loại cây cà phê chất lượng cao
Cây cà phê SL28 và SL34 là hai loại cây cà phê chất lượng cao được ưa chuộng trong ngành công nghiệp cà phê. Đây là những giống cây cà phê có khả năng tạo ra hạt cà phê có chất lượng tốt và hương vị đặc biệt.
Đặc điểm của cây cà phê SL28 và SL34:
– Cây cà phê SL28 và SL34 thường cho ra hạt cà phê có hương vị đặc trưng, thường được mô tả là hương vị ngọt ngào, đậm đà và có độ acid tốt.
– Loại cây này thích hợp với điều kiện khí hậu và đất đai ở các vùng núi cao, nơi mà cây cà phê có thể phát triển tốt nhất.
Ưu điểm của cây cà phê SL28 và SL34:
– Hạt cà phê từ cây SL28 và SL34 thường có hàm lượng đường cao, tạo ra hương vị ngọt ngào và đặc trưng.
– Cây cà phê này có khả năng chịu được môi trường khí hậu khắc nghiệt, giúp nó phát triển tốt trong các vùng đất khó khăn.
Cây cà phê SL28 và SL34 là những lựa chọn tốt cho những người trồng cà phê mong muốn sản xuất hạt cà phê chất lượng cao.
9. Cây cà phê Pacamara – loại cây cà phê độc đáo và quý hiếm
Cây cà phê Pacamara là một loại cây cà phê độc đáo và quý hiếm. Đây là một loại hạt cà phê được ưa chuộng bởi những người yêu thích cà phê cao cấp và đang trở thành xu hướng mới trong ngành cà phê.
Đặc điểm của cây cà phê Pacamara:
– Cây cà phê Pacamara được biết đến với hạt cà phê lớn và có hình dáng đặc biệt, tạo nên một hương vị độc đáo và phong phú.
– Loại cây này thường được trồng ở những vùng đất cao, có độ ẩm và nhiệt độ phù hợp để tạo ra những hạt cà phê chất lượng cao.
Ưu điểm của cây cà phê Pacamara:
– Hạt cà phê Pacamara thường có hương vị độc đáo, phức tạp và thường được đánh giá cao bởi những người sành cà phê.
– Loại cà phê này cũng được biết đến với chất lượng cao và giá trị kinh tế cao, làm cho nó trở thành một lựa chọn phổ biến trong ngành cà phê cao cấp.
10. Tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát triển các loại cây cà phê truyền thống tại Việt Nam
Đóng góp vào nền kinh tế quốc gia
Việc bảo vệ và phát triển các loại cây cà phê truyền thống tại Việt Nam đóng góp quan trọng vào nền kinh tế quốc gia. Cà phê là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đóng góp lớn vào thu nhập xuất khẩu và tạo ra cơ hội việc làm cho người dân.
Đảm bảo nguồn cung ứng cà phê chất lượng cao
Bảo vệ và phát triển các loại cây cà phê truyền thống cũng đảm bảo nguồn cung ứng cà phê chất lượng cao cho thị trường trong và ngoài nước. Việc duy trì và phát triển các giống cà phê truyền thống giúp đảm bảo rằng người tiêu dùng có thể thưởng thức cà phê tốt nhất từ Việt Nam.
Bảo vệ di sản văn hóa và sinh thái
Các loại cây cà phê truyền thống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ di sản văn hóa và sinh thái của Việt Nam. Cà phê không chỉ là một mặt hàng kinh tế mà còn là một phần quan trọng của văn hóa và cảnh quan đất nước. Việc bảo vệ các loại cây cà phê truyền thống giúp duy trì cảnh quan nông thôn và bảo vệ đa dạng sinh học.
Tóm lại, cây cà phê là một nguồn thu nhập quan trọng và cần phải được chăm sóc cẩn thận để đảm bảo chất lượng và năng suất. Việc quản lý đúng cách sẽ mang lại lợi ích lớn cho người trồng cà phê và ngành công nghiệp cà phê nói chung.
